با قطعه بندی ذهنی آشنا شوید؛ راز هوش نخبه ها!

به گزارش پارسینه ،  هوش، صرفاً به معنای داشتن حافظه ی قوی نیست؛ بلکه به توانایی ما در سازماندهی و فیلتر کردن حجم عظیم اطلاعات بستگی دارد. مهارت «قطعه بندی ذهنی» (Chunking)، ابزار پنهانی است که نخبه ها از آن برای تبدیل هرج ومرج اطلاعات به الگوهای قابل استفاده و شهودی بهره می برند. با یادگیری قطعه بندی ذهنی، می توانید مشکلات را مانند نخبه ها حل کنید و با افزایش درآمد، به استقلال مالی برسید.

1. قطعه بندی چیست و چرا مادرِ همه ی یادگیری هاست؟

قطعه بندی را می توان فرایند شکل دهی الگوهای عصبی پایدار در مغز دانست. در واقع، مغز به جای به خاطر سپردن جزئیات خُرد و بی شمار، آن ها را در قالب «قطعات» (Chunks) معنادار سازماندهی می کند. این کار ظرفیت حافظه ی فعال شما را آزاد می سازد و سرعت پردازش اطلاعات را به طور خیره کننده ای افزایش می دهد.

برای مثال: یک استاد شطرنج، هزاران موقعیت پیچیده ی شطرنج را نه به عنوان 64 خانه مجزا با مهره های تصادفی، بلکه به عنوان چند قطعه ی استراتژیک (مانند «ساختار دفاع فرانسوی» یا «حمله ی فیل سیاه») می بیند. این توانایی تشخیص الگو باعث می شود که وی در عرض چند ثانیه و به صورت شهودی، بهترین حرکت را تشخیص دهد؛ در حالی که یک آماتور باید تمامی مهره ها را به صورت جداگانه تحلیل کند.

2. قدرت قطعه بندی در تصمیم گیری های حیاتی

مهارت قطعه بندی صرفاً یک ترفند حافظه نیست؛ بلکه زیربنای تصمیم های حرفه ای و «شهود» های کارکشته است. وقتی شما یک زمینه ی اطلاعاتی را به خوبی قطعه بندی کنید، دیگر نیازی به تحلیل زمان بر ندارید. مغزتان به صورت خودکار، موقعیت جدید را با الگوهای عصبی موجود تطبیق می دهد و راه حل را «به صورت شهودی» در اختیار شما قرار می دهد. این همان دلیلی است که پزشکان باتجربه در کسری از ثانیه تشخیص درست می دهند، یا سرمایه گذاران کارکشته به سرعت جهت بازار را تشخیص می دهند. این مهارت ذاتی نیست؛ بلکه از تجربه سازی آگاهانه به دست می آید.

برای مثال: یک مدیرعامل موفق هنگام مواجهه با بحران مالی شرکت، مجبور نیست برای هر جنبه از مشکل (بازاریابی، تأمین مالی، تولید) به صورت جداگانه زمان بگذارد. او مشکل را به عنوان یک «قطعه ی» واحد می بیند که با الگوهای ذهنی قبلی اش (مثلاً «بحران نقدینگی ناشی از رکود داخلی») تطبیق دارد و بلافاصله اقدامات کلیدی را برای حل مسئله، بدون تحلیل بیش از حد، آغاز می کند.

3. سه گام کاربردی برای تقویت مهارت قطعه بندی ذهنی

تقویت مهارت قطعه بندی نیازمند تکرار، ارتباط دهی و آزمون آگاهانه است. آدام گرانت، روان شناس سازمانی، سه گام ساده اما مؤثر را برای شما پیشنهاد می کند که ساختارهای ذهنی شما را برای تصمیم گیری های بهتر بازسازی می کند:

1. یاد بگیرید و از خودتان آزمون بگیرید: آزمون گرفتن منظم، صرفاً برای سنجش دانش نیست؛ بلکه برای فعال سازی «حافظه ی بازیابی» است که مهم ترین بخش یادگیری پایدار و قطعه بندی است. هر بار که چیزی را به خاطر می آورید، آن قطعه ی عصبی را قوی تر می کنید.

2. به دیگران آموزش دهید: اگر بدانید که قرار است چیزی را به شخص دیگری بیاموزید، یادگیری شما به صورت خودکار عمیق تر می شود. این عمل شما را مجبور می کند تا مفاهیم را به طور منطقی سازماندهی کرده و در قالب قطعات قابل فهم بسته بندی کنید.

3. یادگرفته ها را به دانسته های قبلی پیوند دهید: مغز شما دوست ندارد کل اطلاعات را از نو یاد بگیرد. با ایجاد «ارتباطات تداعی گر» میان مفاهیم جدید و دانش قبلی، مغز شما تنها باید تفاوت ها را به خاطر بسپارد و مفهوم جدید به سرعت به بخشی از شبکه ی قطعه بندی شما تبدیل می شود.

برای مثال: اگر در حال یادگیری یک زبان برنامه نویسی جدید (مثل پایتون) هستید، به جای حفظ کردن سینتکس، آن را با زبان برنامه نویسی قبلی (مثل جاوا) پیوند دهید (گام 3). سپس هر شب، بدون نگاه کردن به کد، ساختار اصلی برنامه را روی کاغذ بازنویسی کنید (گام 1) و در نهایت، آن را به یک همکار آموزش دهید (گام 2). این فرایند سه گانه، کدها را از حالت اطلاعات خام به قطعات قابل استفاده در ذهن شما تبدیل می کند.

4. قطعه بندی، سلاح شما در برابر پیری ذهنی

این مهارت نه تنها در جوانی برای افزایش هوش کاربرد دارد، بلکه سلاح کلیدی شما در برابر پیری ذهنی است. پژوهش ها نشان داده اند که تقریباً از سن 40 سالگی به بعد، سیم کشی شبکه های مغزی شروع به تغییر می کند و یکپارچگی بیش از حد شبکه ها، عملکردهای تخصصی (مانند حافظه و استدلال) را کاهش می دهد. اما قطعه بندی این روند را کُند می کند. تجربه های متنوع ذهنی، یادگیری مهارت های تازه و خروج از روتین های تکراری، مغز شما را مجبور می کند تا قطعه بندی های عصبی تازه ای بسازد و در نتیجه، در برابر تحلیل رفتن و پیری ذهنی مقاوم تر شوید.

برای مثال: فردی که در میانسالی شروع به یادگیری نواختن یک ساز (مانند پیانو) می کند، مغز خود را وادار می سازد تا قطعات جدیدی برای هماهنگی چشم و دست و نت خوانی بسازد. این تحریک آگاهانه، درست مانند یک ورزش ذهنی سنگین عمل می کند و مغز شما را در برابر روند طبیعی پیری محافظت می کند.