به گزارش پارسینه،. درد سیاتیک، یکی از شایع‌ترین دردهای عصبی است که بسیاری از افراد، به‌ویژه در سنین میانسالی با آن درگیر می‌شوند. در ایران، یکی از روش‌های سنتی برای تسکین این درد، استفاده از تریاک است؛ روشی که نسل به نسل منتقل شده و بسیاری به آن به چشم یک "داروی طبیعی" نگاه می‌کنند. اما آیا واقعاً تریاک برای درمان درد سیاتیک مفید است یا این فقط یک باور عامیانه است؟ در این مطلب به‌صورت دقیق، علمی و با استناد به منابع معتبر پزشکی این موضوع را بررسی می‌کنیم.
سیاتیک چیست و چرا دردناک است؟
سیاتیک به دردی گفته می‌شود که از ناحیه کمر شروع شده و به سمت پاها گسترش می‌یابد. این درد معمولاً ناشی از فشرده شدن یا تحریک عصب سیاتیک است. مهم‌ترین دلایل این مشکل شامل:
فتق دیسک بین مهره‌ای
تنگی کانال نخاعی
اسپاسم عضلانی
آسیب‌های فیزیکی یا التهابی
درد سیاتیک ممکن است با علائمی مانند سوزش، بی‌حسی، ضعف عضلانی یا درد تیرکشنده همراه باشد.
تریاک؛ دارو یا دام؟
تریاک (Opium) ماده‌ای مخدر است که از خشخاش به‌دست می‌آید و حاوی ترکیبات فعالی مانند مورفین، کدئین و تبائین است. این مواد اثرات ضددرد قوی دارند و به همین دلیل در برخی داروهای مسکن قوی نیز یافت می‌شوند. در طب سنتی، تریاک برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها تجویز می‌شده است.
اما آنچه که باید به آن توجه کرد، تفاوت بین استفاده کنترل‌شده پزشکی از ترکیبات تریاک و مصرف خودسرانه و سنتی آن است.
آیا تریاک درد سیاتیک را تسکین می‌دهد؟
از نظر فیزیولوژیکی، تریاک به دلیل تأثیر بر گیرنده‌های اپیوئیدی در مغز و نخاع، می‌تواند به طور موقت احساس درد را کاهش دهد. این یعنی اگر فردی با درد شدید سیاتیکی تریاک مصرف کند، احتمالاً برای چند ساعت احساس بهتری خواهد داشت.
اما این تسکین، موقتی، سطحی و فریبنده است. تریاک نه تنها علت اصلی درد (مانند فتق دیسک یا التهاب) را درمان نمی‌کند، بلکه با مصرف مداوم، فرد را در معرض اعتیاد قرار می‌دهد و تحمل (Tolerance) نسبت به آن بالا می‌رود؛ یعنی برای همان تأثیر اولیه، مقدار بیشتری لازم است.
منابع علمی درباره تاثیر تریاک بر درد سیاتیک چه می گویند؟
بر اساس راهنمای بالینی Mayo Clinic و مطالعات منتشر شده در مجله Pain Medicine، استفاده بلندمدت از داروهای مخدر مانند تریاک در درمان دردهای مزمن (از جمله سیاتیک) توصیه نمی‌شود. دلایل آن عبارتند از:
افزایش ریسک اعتیاد
کاهش اثربخشی به مرور زمان
تشدید درد به دلیل حساسیت بیش از حد سیستم عصبی (opioid-induced hyperalgesia)
مطالعه‌ای در سال 2022 در The Lancet نشان داد که بیماران مبتلا به سیاتیک که از مخدرها برای تسکین درد استفاده می‌کردند، بهبود معناداری نسبت به کسانی که درمان‌های غیرمخدر داشتند، نداشتند، اما با عوارض بیشتر (مانند خواب‌آلودگی، یبوست و وابستگی) مواجه بودند.
درمان‌های جایگزین و مؤثر برای درد سیاتیک
برای تسکین درد سیاتیک، بسته به شدت و علت اصلی، راهکارهای مختلفی وجود دارد:
1. فیزیوتراپی
تمرینات کششی، تقویتی و اصلاح پوسچر نقش کلیدی در کاهش فشار از روی عصب سیاتیک دارند.
2. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند التهاب را کاهش دهند و نسبت به تریاک بسیار ایمن‌تر هستند.
3. تزریقات اپیدورال
در موارد شدید، تزریق کورتون در ناحیه اطراف نخاع می‌تواند درد را برای هفته‌ها کاهش دهد.
4. درمان‌های مکمل
طب سوزنی، ماساژدرمانی و حتی یوگا در برخی مطالعات مؤثر نشان داده شده‌اند.
تریاک؛ مسکنی با بهای سنگین
استفاده از تریاک برای تسکین درد سیاتیک شاید در نگاه اول مؤثر باشد، اما واقعیت این است که این روش بیشتر شبیه پاک کردن صورت مسئله است تا حل آن. درد را موقتاً پنهان می‌کند، اما مشکل اصلی پابرجاست. از طرفی، با مصرف مداوم تریاک، فرد وارد چرخه خطرناک وابستگی جسمی و روانی می‌شود؛ چرخه‌ای که شکستن آن، به مراتب سخت‌تر از تحمل درد است.
اگر از تریاک برای تسکین درد استفاده می‌کنید، بخوانید
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به دلیل درد مزمن (مانند درد سیاتیک) به تریاک پناه برده‌اید، بدانید که این مسیر در نهایت به بن‌بست ختم می‌شود. خوشبختانه امروزه راه‌های مؤثر و امن برای ترک تریاک وجود دارد. از روش‌های دارویی گرفته تا درمان‌های روان‌شناختی، گروه‌های حمایتی و مراکز ترک اعتیاد تخصصی.
اگر احساس می‌کنید وابستگی به تریاک زندگی‌تان را تحت‌تأثیر قرار داده، پیشنهاد می‌کنیم از راهنمای جامعترک تریاک که در سایت کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی منتشر شده است، استفاده کنید.
مراقب دام مسکن‌های مخدر باشید
تریاک شاید مسکن باشد، اما درمان نیست. در مورد درد سیاتیک، استفاده از این ماده تنها یک راه موقتی و پرخطر است که می‌تواند باعث بدتر شدن وضعیت کلی سلامتی شما شود. درمان اصولی، بررسی علت اصلی و بهره‌گیری از دانش پزشکی روز بهترین راه برای کنترل این درد مزمن است.
به جای تسکین موقت، به دنبال درمان ریشه‌ای باشید.
0 دیدگاه