به گزارش پارسینه در این نبرد، ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای، با ارسال نیروی نظامی و مستشاران خود، به‌ویژه در مقاطع حساس جنگ، به نفع حکومت عمان وارد عمل شد و نقشی کلیدی در سرکوب شورشیان ایفا کرد.
پس‌زمینه و دلایل شروع نبرد ظفار
در اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960، منطقه ظفار در جنوب عمان شاهد اعتراضات گسترده‌ای علیه حکومت سلطنتی بود. این شورش‌ها به‌ویژه در نتیجه شرایط اجتماعی و اقتصادی نامساعد، نارضایتی‌های قومی و قبیله‌ای، و بحران‌های سیاسی ناشی از سلطنت سخت‌گیرانه پادشاه عمان، «سعید بن تیمور»، آغاز شد. شورشیان تحت عنوان «جبهه دموکراتیک مردمی عمان که عمدتاً شامل اعضای مارکسیست و ضد امپریالیست بودند، در تلاش بودند تا حکومتی مردمی و مستقل در عمان ایجاد کنند.
این شورش‌ها از ابتدا با حمایت‌های خارجی از جمله جمهوری یمن جنوبی و برخی کشورهای بلوک شرق همراه بود. شورشیان ظفار در تلاش برای گسترش دامنه فعالیت‌های خود و کسب حمایت‌های بیشتر در سطح جهانی، به شدت به منابع خارجی وابسته بودند. اما این جنگ به سرعت وارد مرحله‌ای شد که بازیگران منطقه‌ای، به‌ویژه ایران، به‌شدت در آن دخالت کردند.
حمایت ایران از سلطنت عمان
ایران، تحت سلطنت محمدرضا پهلوی، در دهه‌های 1960 و 1970 به‌ویژه در دوران بحران‌های منطقه‌ای و جنگ‌های سرد، تمایل داشت تا نفوذ خود را در خلیج فارس گسترش دهد و امنیت خود را در برابر هرگونه تهدید خارجی تقویت کند. یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های ایران در این راستا، حمایت از حکومت‌های دوست در کشورهای همسایه بود. عمان، با موقعیت استراتژیک خود در خلیج فارس، برای ایران اهمیت ویژه‌ای داشت.
شاه ایران، که در آن دوران به‌دلیل روابط نزدیک با بریتانیا و آمریکا از موقعیت دیپلماتیک خوبی برخوردار بود، در سال 1970، زمانی که حکومت عمان درگیر شورش‌های گسترده در جنوب کشور بود، به سرعت وارد عمل شد. ایران در ابتدا با اعزام مستشاران نظامی و تجهیزات نظامی به ارتش عمان، به‌ویژه در زمینه آموزش نیروهای مسلح، به مقابله با شورشیان پرداخت.
در همین راستا، ایران در سال 1970، به درخواست حکومت عمان، نیروهای نظامی خود را به منطقه اعزام کرد تا با استفاده از تجربیات خود در جنگ‌های چریکی و ضد شورش، به ارتش عمان در سرکوب شورشیان کمک کند. این همکاری شامل اعزام مستشاران نظامی، آموزش نیروهای عمانی، ارائه اطلاعات نظامی و ارسال تجهیزات پیشرفته شامل هواپیماهای جنگی، هلی‌کوپترهای نظامی و تسلیحات سبک و سنگین بود.
نقش مستشاران نظامی ایران در موفقیت‌های نظامی
مستشاران نظامی ایران نقشی حیاتی در تقویت توان نظامی ارتش عمان ایفا کردند. این مستشاران با آموزش‌های تخصصی به ارتش عمان، به‌ویژه در زمینه‌های جنگ‌های نامتقارن و چریکی، توانستند نیروهای عمانی را برای مقابله با تاکتیک‌های جنگی شورشیان آماده کنند. یکی از موارد مهم در این همکاری، استفاده از تاکتیک‌های پیشرفته شبیه به تجربیات ایران در جنگ‌های خود با شورشیان کورد در شمال غرب کشور بود.
ایران همچنین در ارسال هواپیماهای جنگی و بالگردهای نظامی به عمان نقش داشت. این بالگردها به‌ویژه برای حمل و نقل نیروها، پشتیبانی هوایی و حملات هوایی به مواضع شورشیان در مناطق صعب‌العبور استفاده می‌شدند. حضور این تجهیزات به‌ویژه در کنار تسلیحات جدیدی که از سوی ایران به عمان منتقل شد، توانست توازن قوا را به نفع ارتش عمان تغییر دهد.
تحولات و پایان نبرد
در سال 1975، پس از سال‌ها درگیری، حکومت عمان توانست با حمایت‌های ایران، شورشیان را به‌طور کامل شکست دهد و منطقه ظفار را دوباره تحت کنترل خود درآورد. این پیروزی نه‌تنها در بازگرداندن ثبات به عمان مؤثر بود، بلکه موجب تقویت روابط استراتژیک میان ایران و عمان گردید. ایران که به‌عنوان حامی اصلی رژیم سلطنتی عمان شناخته می‌شد، به‌ویژه در عرصه‌های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی، در جهت حفظ امنیت و ثبات در خلیج فارس نقش‌آفرینی می‌کرد.
تأثیرات بلندمدت نبرد ظفار و روابط ایران و عمان
پیروزی عمان در نبرد ظفار، که با کمک‌های کلیدی ایران محقق شد، نه‌تنها باعث تحکیم موقعیت سلطنت عمان در داخل کشور شد، بلکه منجر به تقویت روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف گردید. این همکاری در طول سال‌ها، به‌ویژه در دوران بعد از انقلاب اسلامی ایران، به‌عنوان یک نقطه عطف در روابط دو کشور باقی ماند.
حمایت ایران از عمان در این دوره، که به شکل‌های مختلف از جمله کمک‌های نظامی و مستشاری انجام شد، موجب شد تا ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای، نقش خود را در مسائل امنیتی خلیج فارس به اثبات رساند. در کنار این، ایران با استفاده از موفقیت‌های خود در نبرد ظفار، به‌ویژه در زمینه‌های آموزشی و نظامی، توانست در آینده به‌عنوان یک مدل در جهت همکاری‌های امنیتی با سایر کشورهای منطقه مطرح شود.
0 دیدگاه